عکس العمل هیبریدهای ذرت (.Zea mays L) و لاین های والدی آن ها به خشکی با استفاده از شاخص های مختلف تحمل به تنش

به منظور بررسی شاخص های تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ های مختلف ذرت، آزمایشی به مدت دو سال (76-1375) در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به اجرا درآمد. قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود که سه هیبرید تجارتی دیررس به نام های SC704,SC711و SC704M همراه با لاین های والدی مربوطه به نام های B‏73، B84×B73 MO17, وL105 در چهار رژیم آبیاری شامل آبیاری به شکل عادی (بدون تنش)، قطع دو دور آبیاری در مراحل رویشی (7-6 برگی)، گلدهی (تنش دوره گلدهی) و پر شدن دانه (تنش دوره پرشدن دانه) مورد مطالعه قرار گرفتند. خاک مزرعه از نوع لوم رسی با اسیدیته 7.9 بود. از میان چهار شاخص محاسبه شده به نام های شاخص بهره وری متوسط (MP)، شاخص تحمل (TOLI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل به تنش (STI)، شاخص اخیر از مزایای بیشتری جهت گزینش ارقام مطلوب در شرایط تنش و بدون تنش برخوردار بود. همچنین از میان ژنوتیپ های مورد آزمون، هیبرید SC704 با پتانسیل عملکرد بالا،‌ بیشتر مناسب شرایط بدون تنش و هیبرید SC704M بیشتر مناسب شرایط تنش بود. تغییر شرایط محیطی بر هیبرید اخیر تأثیر کمتری نسبت به SC704 داشت. هیبریدSC711 وضعیت بینابینی دو هیبرید دیگر در آزمایش راداشت. به جز لاین والدی B84×B73 که عملکرد بالایی داشت، لاین متحمل به تنش در این آزمایش MO17 تشخیص داده شد. همبستگی میان هیبریدها و لاین های والدی در شرایط عادی منفی و ضعیف بود که با تغییر شرایط به حالت تنش، همبستگی ها مثبت و قوی تر شد.